KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

64. Almanya’dan iadesi sağlanan Boğazköy Sfenksi (1 adet) (2011)

Boğazköy’de, 1906-1907 ve 1911-1912 yıllarında Müze-i Hümayun başkanlığında ve Alman heyet üyelerinin de katılımıyla yapılan kazılarda Hitit Kraliyet Arşivi’ne ait 10.400 civarında tablet ve iki sfenks bulunmuştur.
 
Yapılan anlaşma gereğince, 1915 ve 1917 tarihlerinde tabletler ve sfenksler, temizleme, onarım ve yayın çalışmaları için -iade edilmek üzere- Alman kazı ekibi üyeleri tarafından Berlin’e götürülmüştür. 
 
Onarımları tamamlanan 3.000 civarında tablet ile sfenkslerden biri ve bu sfenkse ait kanat parçaları 1924-1942 yılları arasında ülkemize iade edilmiştir.
 
 
Almanya’da kalan sfenksin iadesi için 1938 yılına kadar görüşmelere devam edilmiştir. Ancak II. Dünya Savaşı’nın başlaması ve savaş sonrası Berlin Müzeleri’nin Doğu Almanya’da kalması nedeniyle ilişkiler kesilmiştir.
 
Ülkemizin,  1973 yılında Doğu Almanya’yı resmi olarak tanıması ile 1974 yılında sfenksin iadesine ilişkin görüşmelere yeniden başlanmıştır.
 
Doğu Almanya ile geliştirilen iyi ilişkiler neticesinde, 1987 yılında geriye kalan yaklaşık 7.400 tabletin iadesi sağlanmış ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde koruma altına alınmıştır. Aynı yıl içinde sfenksin iadesi amacıyla UNESCO’ya başvuru yapılmıştır.
 
 
Birincisi 18 Nisan 2011 tarihinde Ankara’da, ikincisi 13 Mayıs 2011 tarihinde Berlin’de gerçekleştirilen toplantılar sonucunda, bir anlaşma metni üzerinde mutabakata varılmış olup, eserin iadesi 27.07.2011 tarihinde sağlanmıştır.
 
Boğazköy Sfenksi M.Ö. 1300 yıllarına, Hitit İmparatorluk Dönemine tarihlendirilmekte olup,  yaklaşık olarak 3300 yıllıktır. Kireçtaşından yapılmış olan söz konusu eser, 258 cm. boyunda, 175 cm. eninde ve yaklaşık olarak 1700 kg. ağırlığındadır.   
 
İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’nde restorasyon çalışmaları tamamlanan Sfenks diğer eşiyle birlikte Boğazköy Müzesine taşınmış olup, 26.11.2011 tarihinde yapılan bir törenle Boğazköy Müzesinde sergilenmeye başlanmıştır.