NEVŞEHİR MÜZESİ MÜDÜRLÜĞÜ
İletişim bilgileri:
Adres: 350 Evler Mahallesi, Milli İrade Caddesi, Türbe Sokak, No:1 Merkez/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 213 14 47
Faks: 0384 212 43 38
Sorumlu olduğu il/ilçe:
Nevşehir
Bağlı Birimleri:
Nevşehir Müzesi
Göreme Açık Hava Müzesi
Paşabağları – Zelve Ören Yeri
Derinkuyu Yeraltı Şehri
Kaymaklı Yeraltı Şehri
Özkonak Yeraltı Şehri
Tatlarin Yeraltı Şehri
Mazı Yeraltı Şehri
Gülşehir St. Jean Kilisesi
El Nazar Kilisesi
Çavuşin Kilisesi
NEVŞEHİR MÜZESİ
Adres: 350 Evler Mahallesi, Milli İrade Caddesi, Türbe Sokak, No: 1 Merkez/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 213 14 47
Müze Ziyaret Saatleri:
Açılış Saati: 08.00-17.00
Gişe Kapanış Saati:16.30
1967 yılında Damat İbrahim Paşa Külliyesi’nin bir kompleksi olan sıbyan mektebi ve aşevinin düzenlenmesi ile müze haline getirilerek ziyarete açılmıştır. 20 yıl bu külliyede hizmet verdikten sonra 1987 yılında Nevşehir Kültür Merkezi içinde yer alan yeni binasına taşınmıştır. Müzede arkeolojik, etnografik ve sikkelerin sergilendiği iki teşhir salonu bulunmaktadır. Arkeolojik teşhir salonunda; Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağları, Demir Devri eserleri, Arkaik, Hellenistik, Roma, Bizans ve Mezopotamya’dan eserler ile çeşitli dönemlere ait bronz, gümüş ve altından yapılmış sikkeler sergilenmektedir. Prehistorik eserler, Gülşehir yakınlarındaki Civelek Mağarası’ndan ve Avanos’un Sarılar beldesindeki Zank Höyük’ten ele geçirilmiştir. Civelek Mağarası buluntuları arasında pişmiş topraktan çömlekler, kâseler, ağırşaklar ve mutfak kapları önemli yer tutar. Zank Höyüğü eserleri ise 1992 yılında Nevşehir Müzesi tarafından yapılan kazılar sonucunda açığa çıkarılmıştır. Bu eserler arasında Suriye’den ithal edilmiş silindir mühür dikkat çekicidir. Orta Tunç Dönemi’ne ait pişmiş topraktan yapılmış geometrik motiflerle boyalı çeşitli formdaki kaplar Doğu Anadolu kökenlidir.
Etnografik teşhir salonunda ise Anadolu kültürünün bir parçası olan, Nevşehir ve yöresine ait folklorik eserler sergilenmektedir.
GÖREME ÖRENYERİ
Adres: Müze Caddesi, Göreme Beldesi Merkez / NEVŞEHİR
Tel: 0384 271 21
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Yaz Dönemi: 1 Nisan-1 Ekim Açılış Saati: 08.00-19.00 Gişe Kapanış Saati: 18.15
Kış Dönemi: 1 Ekim-1 Nisan Açılış Saati: 08.00-17.00 Gişe Kapanış Saati: 16.15
1967 yılında ziyarete açılan Göreme Açık Hava Müzesi Nevşehir’e 13 km uzaklıkta ve Göreme kasabasının 2 km doğusunda yer alan kaya yerleşim yeridir. Göreme’de M.S 4. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar yoğun bir şekilde manastır hayatı yaşanmıştır. Hemen her kaya bloğunun içinde kiliseler, şapeller, yemekhaneler ve oturma mekanları mevcuttur.
Göreme Açık Hava Müzesi’nde bulunan kiliseler, 2 tür teknikle boyanmış olup birincisi doğrudan doğruya kaya yüzeyi düzeltilerek üzerine yapılan boyama şeklinde ikincisi ise kaya üzerine yapılan secco (tempera) ve fresco tekniği ile yapılan boyamalardır. Kilisede işlenen konular İncil’den ve Hz. İsa’nın hayatından alınmıştır. Bugünkü Göreme Açık Hava Müzesi dini eğitim sisteminin başlatıldığı yerdir.
Göreme Açık Hava Müzesi’nde Kızlar ve Erkekler Manastırı, Aziz Basil Kilisesi, Elmalı Kilise, Azize Barbara Kilisesi, Yılanlı Kilise, Karanlık Kilise, Çarıklı Kilise ve Tokalı Kilise bulunmaktadır.
PAŞABAĞLARI –ZELVE ÖREN YERİ
Adres: Zelve Ören Yeri: Aktepe Köyü Avanos/ NEVŞEHİR
Paşabağları Ören Yeri: Çavuşin Köyü Avanos/ NEVŞEHİR
Tel (Zelve): 0384 271 35 35
Tel (Paşabağları): 0384 271 23 81
Müze Ziyaret Saatleri:
Yaz Dönemi: 1 Nisan-1 Ekim Açılış Saati 08.00-19.00 Gişe Kapanış Saati: 18.15
Kış Dönemi: 1 Ekim-1 Nisan Açılış Saati 08.00-17.00 Gişe Kapanış Saati: 16.15
Göreme-Avanos yolunun sağında, yoldan 1 km içeridedir. Eskiden “Rahipler Vadisi” bugün ise Paşabağları olarak adlandırılan bu alan kendine özgü peribacaları ile kaplıdır. Çok gövdeli ve çok başlı olan bazı peribacalarının içlerine şapel ve oturma mekânları oyulmuş olup üç başlı peribacalarından birinde Aziz Simeon adına yapılmış bir şapel ve inziva hücresi bulunmaktadır.
Peribacalarının en yoğun olduğu yer olan Zelve ören yeri Göreme-Avanos karayolu üzerinde yoldan 2 km içerdedir. 3 vadiden oluşan bu alan 9. ve 13. yüzyıllar arasında Hristiyanların önemli yerleşim ve dini merkezlerinden biridir. Zelve ören yeri aynı zamanda papazlara ilk seminerlerin verildiği yöre olma özelliğini de taşımaktadır. Balıklı Kilise, Üzümlü ve Geyikli Kiliseler vadinin en önemli kiliseleri olup İkonoklastik Dönem öncesine aittir. III. Vadide hem cami hem de manastır bulunmakla birlikte bu alandaki yamaçlara oyulan güvercinlikler dikkat çekicidir.1952 yılına kadar iskân edilmiş vadide manastırlar, kiliseler, yerleşim yerleri, iki vadiye açılan tünel, değirmen, cami gibi yapılar bulunmaktadır.
DERİNKUYU YERALTI ŞEHRİ
Adres: Bayramlı Mahallesi, Şemsili Yolu No:15 Derinkuyu/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 381 31 94
Müze Ziyaret Saatleri:
Yaz Dönemi: 1 Nisan-1 Ekim Açılış Saati 08.00-19.00 Gişe Kapanış Saati: 18.15
Kış Dönemi: 1 Ekim-1 Nisan Açılış Saati 08.00-17.00 Gişe Kapanış Saati: 16.15
Nevşehir-Niğde karayolu üzerinde Nevşehir’e 30 km uzaklıkta olan Derinkuyu Yeraltı şehrinin derinliği yaklaşık 85 m.’dir. Bir yeraltı şehrinde bulunan tüm özelliklere (ahır, kiler, yemekhane, kilise, şırahane vb.) sahip olan şehrin 2. katında misyonerler okulu bulunmaktadır. Geniş bir alan olan okulun tavanı yeraltı şehirlerinde pek rastlanmayan beşik tonoz ile örtülüdür. Salonun solundaki mekanlar çalışma odalarıdır.
Yeraltı şehrinin 3.ve 4. katlarından sonra merdivenle doğrudan doğruya derinlemesine inilmekte ve alt katta bulunan haç planlı kiliseye ulaşılmaktadır. Yeryüzü ile bağlantısı bulunan 55 m. derinliğindeki havalandırma bacası, aynı zamanda su kuyusu olarak da kullanılmaktadır. Alt kata kadar uzanan kuyulardan her katın yararlanamadığı şehirde, ayrıca istila anında zehirlenmeyi önlemek için bazı kuyuların ağzı yeryüzü ile bağlantısız haldedir. 1965 yılında açılan Derinkuyu yeraltı şehrinin halen yüzde onu gezilebilmektedir.
KAYMAKLI YERALTI ŞEHRİ
Adres: Cami Kebir Mahallesi, Eşref Ayhan Caddesi, Kaymaklı/ Nevşehir
Tel: 0384 218 25 00
Müze Ziyaret Saatleri:
Yaz Dönemi: 1 Nisan -1 Ekim Açılış Saati 08.00-19.00 Gişe Kapanış Saati: 18.15
Kış Dönemi: 1 Ekim- 1 Nisan Açılış Saati 08.00-17.00 Gişe Kapanış Saati: 16.15
Nevşehir İli, Kaymaklı kasabasında bulunan Kaymaklı Yeraltı şehri Nevşehir’e 20 km mesafede olup 1964 yılında ziyarete açılmıştır. Toplamda 8 kattan oluşan şehrin ilk katı Hititler Dönemi’nde yapılmıştır. Roma ve Bizans Dönemleri’nde de diğer alanların oyularak genişletilmesi suretiyle yeraltı şehri haline dönüştürülmüştür. Bugün 4 katı ışıklandırılmış ve ziyarete açılmıştır.
Tüf kayalara oyulmuş bu yeraltı şehri bir kitlenin geçici olarak yaşayabilmesi için gerekli tüm barınma şartlarını haizdir. Dar koridorlarla birbirlerine bağlanan oda ve salonlar, şarap depoları, su mahzenleri, mutfak ve erzak depoları, havalandırma bacaları, su kuyuları, kilise ve dışarıdan gelebilecek herhangi bir tehlikeyi önlemek için kapıyı içten kapatan büyük sürgü taşları vardır.
ÖZKONAK YERALTI ŞEHRİ
Adres: Cami Kebir Mahallesi Turizm Caddesi, Özkonak Beldesi Avanos/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 513 51 68
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Yaz Dönemi: 1 Nisan-1 Ekim Açılış Saati 08.00-19.00 Gişe Kapanış Saati: 18.15
Kış Dönemi: 1 Ekim-1 Nisan Açılış Saati 08.00-17.00 Gişe Kapanış Saati: 16.15
1972 yılında ziyarete açılan Özkonak Yeraltı şehri Avanos’a 14 km uzaklıktaki Özkonak kasabasında bulunmaktadır. Şehir İdiş Dağı’nın kuzey yamaçlarında volkanik, granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça kalın olduğu bir yerde yapılmıştır. İki katlı olan Özkonak Yeraltı Şehrinde birbirine geçişi sağlayan tüneller, sürgü taşları, ahır, şıra hane vs. gibi mekânlar bulunmaktadır. Bu yerleşimdeki ilginç savunma teknikleri dikkat çekicidir.
TATLARİN YERALTI ŞEHRİ
Adres: Ballık Mahallesi, Tatlarin Beldesi Acıgöl/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 324 65 24
Müze Ziyaret Saatleri:
Açılış Saati 08.00-17.00
Gişe Kapanış Saati: 16.15
1975 yılında tespit edilip 1991 yılında ziyarete açılan antik şehir Acıgöl ilçesinin 10 km kuzeyinde yer alan Tatlarin kasabasında kale olarak adlandırılan tepenin yamacında yer alır. Yeraltı şehrinin büyük bir kısmı henüz temizlenmemiş olup sadece 2 katı gezilebilmektedir. Ancak yeraltı yerleşiminin mekânlarının büyüklüğü, pek çok yeraltı yerleşiminde bulunmayan tuvaletlere sahip oluşu, erzak depolarının ve kiliselerin çokluğu normal bir yeraltı yerleşiminden ziyade askeri garnizon ya da manastır kompleksini akla getirir.
Tatlarin Yeraltı Şehrinin diğer yeraltı şehirlerin en önemli farkı ‘L’ biçimli bir koridorla ulaşılan tuvaletidir. Koridorun bu şekilde yapılmasının nedeni de büyük ihtimalle oluşabilecek kötü kokuların diğer mekânlara ulaşmasını en aza indirgemek içindir. Yeraltı şehrinin bir diğer özelliği de saldırılara karşı koridorların ortasına yapılan 2-3 m derinliğindeki tuzaklardır. Şehirde 13. yüzyıldan kaldığı tahmin edilen 2 adet kilise bulunmakla birlikte keşfedilmeyen alanda daha birçok kilisenin olduğu düşünülmektedir. Her ikisi de kemerli olan kiliselerden daha küçük olanında duvar resimleri seçilebilmektedir. Kudüs’e Giriş, İsa’nın çocukluğu, Mıchael ve Gabriel, Metamorfoz gibi sahneler kilisenin fresklerinde işlenen konular arasındadır.
MAZI YERALTI ŞEHRİ
Adres: Mazı Köyü Ürgüp/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 365 53 39
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Yaz Dönemi: 1 Nisan-1 Ekim 08.00-19.00 Gişe Kapanış Saati: 18.15
Kış Dönemi: 1 Ekim-1 Nisan 08.00-17.00 Gişe Kapanış Saati: 16.15
Antik adı “Mataza” olan Mazı köyü, Ürgüp’ün 18 km güneyinde, Kaymaklı Yeraltı Şehri’nin ise 10 km doğusundadır. Dört katlı olduğu düşünülen yer altı şehrinin günümüzde sadece 2 katı gezilebilmektedir. Değişik yerlerde 4 girişi tespit edilen şehrin asıl girişi düzensiz taşlardan örülü bir koridorladır. Kısa koridordaki iri sürgü taşı, yeraltı şehrinin giriş çıkışını kontrol altına alınmasını sağlamaktadır. İç kısımdaki küçük oda sürgü taşı ise rahat bir şekilde hareket etmesi için yapılmıştır. Yeraltı yerleşiminin geniş alanlarına yayılan ahırlar, diğerlerinden farksızdır. Ahırlardan kısa bir koridor vasıtasıyla yeraltı şehrinin kilisesine ulaşılır. Yine bu mekânın girişi de sürgü taşı ile kapatılabilmektedir.
Yeraltı şehri, göçmeler nedeniyle ziyaretçilerin can güvenliği açısından 2003 tarihinden itibaren ziyarete kapatılmış, Temmuz 2015’te Çevre Düzenleme Projesi tamamlanarak tekrar ziyarete açılmıştır.
GÜLŞEHİR ST. JEAN KİLİSESİ
Adres: Fatih Mahallesi, Necip Fazıl Caddesi, Gülşehir/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 411 3693
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış): 08.00-17.00
Gülşehir’in hemen girişinde yer alan ve iki katlı olan Aziz Jean Kilisesi’nin alt katında kilise, şarap mahzenleri, mezarlar, su kanalı ve görevlilere ait mekânlar; üst katında ise İncil'den alınmış sahnelerle süslenmiş bir diğer kilise yer almaktadır.
Alt kata ait kilise, tek apsisli, haç planlı olup haç kolları beşik tonozludur. Merkezi kubbesi çökmüştür. Süsleme açısından direkt ana kaya üzerine kırmızı aşı boyası ile stilize hayvan, geometrik ve haç tasvirleri resmedilmiştir. Üst kattaki kilise ise tek apsisli ve beşik tonozludur. Ana apsisteki resimlerin dışında oldukça iyi korunmuş olan kilise siyah bir is tabakası ile kaplıyken 1995 yılında gerçekleştirilen restorasyon ve konservasyon çalışmalarının ardından bugünkü görünümünü kazanmıştır. Apsisinde yer alan yazıtına göre 1212 yılına tarihlenen Kilisenin sahneleri bantlar içinde frizler halinde olup siyah zemin üzerine sarı ve kahverengi renkler kullanılmıştır. Niş tonozlarında ve cephelerinde bitkisel ve geometrik motifler tercih edilmiştir. Batı ve güney duvarında Kapadokya Bölgesi’nde oldukça nadir olarak resmedilen “Son Yargı Sahnesi” yer alır.
Kilisenin apsisinde Deesis, ön cephesinde kuş tasvirleri altında Müjde, tonozunda madalyonlar içersinde aziz tasvirleri; tonozun güney kanadında Son yemek, İhanet, Vaftiz, altında Meryem’in Ölümü; kuzey kanadında İsa’nın Çarmıhtan İndirilmesi, Kadınlar Boş Mezar Başında, İsa’nın Cehenneme İnişi ve batı ve güney duvarında ise Son Yargı sahneleri yer almaktadır.
EL NAZAR KİLİSESİ
Adres: Zemi Vadisi Göreme Beldesi/ NEVŞEHİR
Tel: 0384 271 21 67
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış): 08.00-17.00
Kış Dönemi:1 Aralık -15 Nisan Kapalı
Yaz Dönemi:15 Nisan- 1 Aralık Açık
Göreme-Müze yolunun sağındaki vadide, yoldan yaklaşık 800 m uzaklıkta El Nazar vadisindedir. Bir peribacası içine oyulmuş El Nazar Kilisesi, ‘T’ planlı, haç kolları beşik tonozludur. Ana apsis, haç kollarının birleştiği merkez mekâna açılır. Zeminin tamamı ve apsisin bir kısmı tahrip olmuştur. Sahnelerin kronolojik olarak birbirini takip ettiği kilisede; Müjde, Ziyaret, Doğum, Üç Müneccimin Tapınması, Mısır’a Kaçış, İsa’nın Mabete Takdimi, Elizabeth’in Takip Edilişi, Vaftiz, Lazurus’un Diriltilmesi, Başkalaşım, Kudüs’e Giriş, İsa Çarmıhta, İsa’nın Cehenneme İnişi, İsa’nın Göğe Çıkışı ve madalyonlar içinde aziz portreleri yer almaktadır.
ÇAVUŞİN ÖRENYERİ
Adres: Çavuşin Köyü Avanos/ NEVŞEHİR
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Can ve mal güvenliği nedeniyle Bakanlık Onayı ile kapatılmıştır.
Göreme-Avanos yolu kenarında, Göreme’ye 2,5 km uzaklıktadır. Kilise kaya içine iki katlı olarak oyulmuştur. Alt katta keşiş odaları yer almaktadır. Üst katta yer alan kiliseye ulaşan doğal merdiven yıkılmıştır. Bugün sonradan yapılan demir merdiven sayesinde kiliseye çıkılabilmektedir. Oldukça yüksek tek nefli, beşik tonozlu, üç apsisli olan kilisenin narteksi yıkılmıştır. Nartekste baş melek tasvirleri görülebilmektedir. Kilise, Doğu Roma İmparatoru Nicephorus Phocas’ın Kapadokya’ya yapmış olduğu ziyaret sonrasında 964/965 yıllarında yaptırılmıştır. Kiliseye İmparator Nicephorus Phocas, karısı Teofano ile diğer aile üyeri de resmedilmiştir.
Kilisenin batı duvarında Yusuf ve Meryem Deney Sonrası, Beytüllahim’e Yolculuk, Doğum, Son Yemek, İhanet, İsa’nın Cehenneme İnişi, Vaftiz; kuzey duvarında İsa Platus Önünde, İsa Golgota Yolunda, İsa Çarmıhta, İsa’nın Ölümü; güney duvarında Kudüs’e Giriş, Lazarus’un Diriltilmesi, Kör Adamın İyileştirilmesi, İsa’nın Çarmıhtan İndirilmesi, Kadınlar Boş Mezar Başında sahneleri yer alırken tonozda Müjde, Ziyaret, Bakireliğin İspatı, Mısır’a Kaçış, Yusuf’un İkinci Rüyası, Havarilerin Tanrı Yolunda Görevlendirilmesi, Üç Müneccimin Tapınması, Masum Çocukların Katliamı, Elizabeth’in Takip Edilişi, Zekeriya’nın Öldürülmesi yer almaktadır. Apsis duvarında ise Başkalaşım resmedilmiştir.