TARSUS MÜZESİ MÜDÜRLÜĞÜ
İletişim bilgileri:
Adres: Şehitkerim Mahallesi, 3407 (Dr. A. Yaşar ELBEK) Sokak, No:4 Tarsus/MERSİN
Tel: 0 324 613 18 65
Faks: 0 324 613 30 80
E-posta: tarsusmuzesi@ktb.gov.tr
Sorumlu olduğu il/ilçe:
Tarsus, Çamlıyayla
Bağlı Birimleri:
Arkeoloji Müzesi
St. Paul Anıt Müzesi
St. Paul Kuyusu Ören Yeri
ARKEOLOJİ MÜZESİ
Adres: Kızılmurat Mah. Atatürk Cad. No: 28 Tarsus/MERSİN
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış): Şuan ziyarete kapalı olan müze 2020 yılı içinde açılması halinde yeni müze binasında (Tarsus Eski Adliye Sarayı) hizmet verecektir.
1971 yılında Kubat Paşa Medresesi Müze haline getirilerek ziyarete açılmıştır. Müze, bu medresede uzun yıllar hizmet verdikten sonra 1998 yılından 2018 yılı sonuna kadar 75.Yıl Tarsus Kültür Merkezinde hizmet vermiştir. Şu an için ziyarete kapalı bulunan Müze, modern müze binası yapımının tamamlanmasının ardından yeni yerinde hizmet vermeye devam edecektir.
Müze koleksiyonunda; Çukurova kültürünün önemli bir parçası olan Tarsus ve yöresinde yaşayan halkların toplumsal, dinsel, felsefi anlayışının yansıtıldığı dokuma, gümüş, bakır, ahşap vb. malzemeden üretilen etnografik eserler; Tarsus çevresi ve Doğu Anadolu kökenli Kalkolitik, Tunç ve Demir Çağı, Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma ve Doğu Roma Dönemlerine ait 7000 yıllık kültürü yansıtan arkeolojik eserler; MÖ 5. yüzyıla kadar uzanan Pers, Klasik, Helenistik, Roma, Doğu Roma ve İslami Dönemleri içine alan zengin bir sikke koleksiyonu yer almaktadır.
ST. PAUL ANIT MÜZESİ
Adres: Şehitkerim, 3403 (Dr. Yaşar Elbek) Sokak, No:2, 33440 Tarsus/Mersin
Müze Ziyaret Saatleri:
Yaz Saati: 08:00 - 19:00
Kış Saati: 08:00 - 17:00
Tarsus kent merkezinde bulunan St. Paul Anıt Müzesi, 1994 yılında tescillenerek koruma altına alınmıştır. Bakanlığımızca 1997 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları 2001 yılında tamamlanarak kilise “Anıt Müze” olarak ziyarete açılmıştır.
MS 4. yüzyılda İmparator Constantinius tarafından Hristiyanlığın resmen tanınması sonucu dini baskılar kalkmış, kiliseler yaygınlaşmaya başlamıştır. MS 5. yüzyıldan itibaren de Aziz Paul adına çok sayıda kilise inşa edilmiştir. Bu kiliselerden birkaç tanesi de (Tarsus'a gelmiş olan Avrupalı seyyahlardan öğrenilen kadarı ile) Aziz Paul'ün doğum yeri olan Tarsus'ta yer almıştır. Günümüzde bu kiliselerden sadece bir tanesi korunabilmiş olup, St. Paul Anıt Müzesi bu yönü ile de büyük önem taşımaktadır.
Yapı 460 m2’lik alan üzerine inşa edilmiş olup, ön giriş kapısı kuzey tarafta ve anıtsal niteliktedir. Girişin hemen yanında, bahçe içerisinde kilisenin su kuyusu vardır. Dikdörtgen planlı olan yapının batısında dört sütunun taşıdığı, iç kısmı gök mavisine boyanmış, köşeler stilize bitki motifleri ile süslenmiş tonozlu bir sundurma yer almaktadır. Geride yapı içerisine girişi sağlayan kemerli ana giriş kapısı ve yanlarda birer pencere bulunmaktadır. Kilisenin sütun başlıkları korinth tarzı esas alınarak boyanmıştır. Kilisenin zemini beyaz ve siyah mermer plakalarla kaplı olup, sadece dua edilen alanın önünde küçük bir bölüm üçgen formlu siyah ve beyaz mermerlerle sade bir şekilde vurgulanmıştır.
Orta nef ile apsisin kesiştiği kısımdaki kutsal mekan süslemeli mermer bir paravanla ayrılmıştır. İç duvarlardaki nişler, ikona ve aziz tasvirleri için yapılmıştır. Bu nişlerin benzerleri yanlardaki küçük apsislerde de mevcuttur. Orta nefin doğusunda yer alan orta apsis üzerindeki daire formlu pencerenin yanında, bulutların arasında iki melek tasviri, altında ise manzara resmi bulunmaktadır. Melek motiflerinin üzerindeki orta tonozda üçgen içerisinde bir göz motifiyer almaktadır. Bir sonraki sahnede, başında halesi ile Hz. İsa, yanlarda ise Evangelistler (İncil yazarları) resmedilmiştir. Figürler cepheden, kırmızı ve mavi kıyafetler içerisindedirler. Hz. İsa sağ elini öne uzatmıştır, havariler ise İncil yazmaktadır. Yanda (sol ön tarafta) Lucas ve boğa betimlemesi, onun arkasında Matheus bulunmaktadır. Bu figürün üst kısmı omuzlarından itibaren tahrip olmuştur; sadece isminin bir kısmı okunabilmektedir. Sağ ön tarafta Markos ve aslan betimlemesi, onun arkasında ise bir kartal figürü ile Yohannes tasvir edilmiştir.
Kilisenin kuzeyinde ve güneyinde iki küçük kapı daha mevcuttur. Bunlardan güneyde yer alan kapının yan tarafında çift çıkışlı taş merdiven, kilisenin içindeki asma kat bölümüne dıştan bağlanmaktadır. Ahşap kullanılarak yapılan balkon biçimli asma katın korkuluk cephesinde manzara resimleri bulunmaktadır. İç mekan aydınlatılmasını sağlamak amacı ile apsislerde ve yanlarda karşılıklı simetrik pencereler yer alır. Yanlarda bulunan küçük kapılar üzerinde bu pencereler haç biçiminde yapılmıştır. Yapının kuzeydoğusunda, küçük bir sütunla desteklenmiş çan kulesi mevcuttur.
Kilise, 1862 yılında geçirdiği büyük çaplı onarımdan sonra genel mimari olarak bugünkü halini almıştır. Hristiyan ahalinin Tarsus'tan ayrılmasından sonra terk edilmiş, daha sonraları binada bazı değişikler yapılarak çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Restorasyon çalışmaları mimari koruma, onarım ve içte yer alan duvar resimleri üzerinde gerçekleştirilen kilise, günümüzde Bakanlığımıza bağlı “Anıt Müze” olarak hizmet vermektedir.
ST. PAUL KUYUSU ÖRENYERİ
Adres: Kızılmurat Mahallesi, Dr. Edip Uğurcan Kürklü Sokak, No:39 Tarsus/MERSİN
Müze Ziyaret Saatleri:
Yaz Saati: 08:00 - 19:00
Kış Saati: 08:00 - 17:00
Tarsus kent merkezinde yer alan St. Paul Kuyusu, Hristiyanlığın yayılmasında, kurumsallaşmasında önemli bir yeri olan ve İncil’de “Müjdeleyici” olarak ismi geçen St. Paul’un doğduğu, yaşadığı bir mekan olarak kabul görmektedir.
St. Paul, MS 1. yüzyıl başlarında Tarsus’ta, o dönemde edinilebilecek en büyük haklardan olan Roma vatandaşlık hakkına sahip, Yahudi aristokrat bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. O dönemde Tarsus’un zenginliği ve gelişmişliği kentin kültürel hayatına yansımış, dönemin felsefe okullarından birisi de Tarsus’ta kurulmuştur. St. Paul ilk eğitimini Tarsus’ta almış, öğrenimini tamamlamak üzere gittiği Kudüs’te fikir ve düşüncelerini geliştirerek eğitimine devam etmiştir. Bu sürede Hristiyanlıkla tanışmış; başlangıçta Hristiyanlığa karşı başlayan saldırıların içinde yer almış ve uzun süre Hz. İsa’ya inananları inançlarından caydırmaya çalışmıştır.
Şam’a kaçan İsevilerin peşinden giden St. Paul, rüyasında Hz. İsa’yı görmesiyle Hristiyanlığı kabul etmiştir. St. Paul hayatı boyunca, esir edilip ölünceye kadar Hristiyanlığın yayılması için çalışmış, bu amaçla üç büyük gezi düzenleyerek Roma İmparatorluk topraklarının büyük bir bölümünü dolaşmış, fikirleriyle sevilmiş, sayılmış ve bu gayretleriyle de Hristiyan Kilisesi’nde önemli bir yere sahip olmuştur. St. Pierre ile birlikte kilisenin kurucusu olarak kabul görmüştür. Hristiyanlığı yayma gezileri ve faaliyetlerinden rahatsız olan Romalılar O’nu tutuklayarak, yargılanması için Roma’ya götürmüşler ve kaynaklara göre MS 60 yıllarında burada ölmüştür.
Hristiyanlık sonrası yaşamının İncil’de yer almasıyla ölümsüzlüğe erişen St. Paul bugün Hristiyanlığın en büyük sembollerinden birisi olarak kabul edilmektedir. Hristiyanlığı Yahudiliğin bir mezhebi olmaktan çıkarıp, dine şekil vererek kurallarını belirleyen ve ilk kiliselerin de kurucusu olduğu kabul edilen teorisyen, felsefe adamı, Tarsuslu daha da önemlisi Anadolulu olarak tanınmakta, Hristiyanlık tarihinin en değerli Azizleri arasında sayılmaktadır. Hristiyanlığa yaptığı hizmetlerden dolayı ona duyulan sevgi çoğu zaman literatüre “Tarsuslu Havari” olarak da geçmesini sağlamış; gezileri sırasında yazdığı mektuplar ise Hristiyan edebiyatının değerli örneklerinden olduğu kadar, dönem hakkında ayrıntılı bilgiler içermesiyle de arkeolojik belge niteliğinde kabul görmüştür.
St. Paul Kuyusu olarak tanımlanan tarihi yapı, Aziz Paul’ün yaşadığı evin bulunduğu yer olarak kabul edilen avluda bulunmaktadır. Antik Cadde’nin yaklaşık 200 m. kuzeydoğusunda yer alan, 18 m derinliğindeki kuyunun Aziz Paul adına yapıldığı ve burada eski bir mekana ait kalıntıların uzun yıllar ziyaret yeri olarak kullanıldığı bilinmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2000 yılında İnanç Turizmi ve Sokak Sağlıklaştırma Projesi kapsamında, St. Paul Kuyusu ve çevresinin düzenlemesi ile kamulaştırma çalışmaları yapılmıştır. Tarsus Müze Müdürlüğünce St. Paul Kuyusu civarında gerçekleştirilen arkeolojik kazı çalışmaları neticesinde, St. Paul’un yaşadığı döneme kadar inen kültür tabakaları gün ışığına çıkartılmış, ortaya çıkarılan mimari yapıların olumsuz hava şartlarından etkilenmemesi için üzeri cam ile kapatılarak koruma altına alınmıştır.
Restorasyonu ve çevre düzenlemesi yapılan kutsal alan, günümüzde de yerli ve yabancı ziyaretçilerin yoğun ilgisi ile karşılaşmaktadır. Bu kutsal mekânı hac amaçlı ziyaret eden Hristiyanlar, kuyu suyunun kutsal ve şifalı olduğuna inanmaktadırlar.