KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

136. Bulgaristan'dan İadesi Sağlanan Sikkeler (2940 adet) (2023)

Bulgaristan'da, Türk plakalı bir TIR'da 12 Haziran 2018 tarihinde yapılan aramada, 2940 adet sikke ele geçirilmesi üzerine Türkiye ve Bulgaristan arasında yakalanan kişinin soruşturulması ve eserlerin kökeni hakkında ortak çalışmalar başlatılmıştır.

Söz konusu sikkelerin incelenmesi için Edirne Müze Müdürlüğü ile İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü uzmanları Kültür ve Turizm Bakanlığınca görevlendirilmiş, 23-25 Ekim 2018 tarihlerinde Haskovo'da yapılan incelemeler sonucunda ele geçirilen 2940 sikkenin çok büyük bir bölümünün Pontus Kralı VI. Mithradates Eupator (M.Ö. 120-63) döneminde Anadolu'nun antik Pontus ve Paphlagonia Bölgeleri kentleri darphaneleri tarafından basılan ve olasılıkla askerlere yapılan ödemelerde kullanılan bronz sikkeler oldukları,  Türkiye'den bir kaçak kazı faaliyeti sonucunda ele geçtiği ve yasal olmayan yollardan yurt dışına çıkarıldığı tespit edilmiştir. Hazırlanan rapor ve elde edilen bilimsel veriler Dışişleri Bakanlığımız, Sofya Büyükelçiliğimiz ve Burgaz Başkonsolosluğumuz tarafından Bulgaristan'da bulunan muhataplarına iletilmiş ve süreç Kaçakçılıkla Mücadele Dairemiz tarafından takip edilmiştir. 

Eserlerin Türkiye kökenli olduğunun ispatlanması üzerine başlatılan iade sürecinde, Türkiye ve Bulgaristan'ın Unesco 1970 Kültür Varlıklarının Yasadışı İthal, İhraç ve Mülkiyet transferinin Önlenmesi için Alınacak Tedbirlere İlişkin Sözleşmesi'ne taraf olması ve Sözleşmenin 13.maddesine göre taraf devletlerin bir diğer taraf ülkeden yasadışı yollarla ihraç edilen eserlerin yakalanması halinde iadesini yapması yükümlülüğü ile iki ülke arasında kültür varlığı kaçakçılığının önlenmesi alanında 2013 yılında yürürlüğe giren anlaşma büyük rol oynamıştır. Kültür varlığı kaçakçılığının önlenmesinde etkin çalışan iki ülke arasındaki işbirliği artarak sürmektedir.

Bununla birlikte, sikkeleri yurtdışına çıkaran kişiyle ilgili adli süreç tamamlanmış; Ağır Ceza Mahkemesince 5 yıl hapis ve para cezası verilmiştir. 

2940 adet sikke Bulgaristan Burgaz Bölge Gümrük Müdürlüğünde 10 Ocak 2023 tarihinde düzenlenen bir törenle Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerine teslim edilmiş; daha sonra İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğüne nakledilmiştir.