Çanakkale İli, Merkez İlçe, Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli ve Çanakkale Boğaz Komutanlığı taşınmaz sorumluluğundaki Çimenlik Kalesi’nin restorasyonunun Bakanlığımızca yaptırılması hususunun da yer aldığı protokol, Milli Savunma Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında 09.05.2011 tarihinde imzalanmıştır.
Bu kapsamda, Çimenlik Kalesi’nin projeleri hazırlanmış olup söz konusu projeler Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca 2013 yılında uygun bulunmuştur. Anılan kalenin restorasyonu, onaylı projeleri doğrultusunda Bakanlığımız tarafından gerçekleştirilmiştir. Uygulama ihalesi İstanbul Rölöve Anıtlar Müdürlüğü tarafından yapılmış ve işin sözleşmesi 09.01.2014 tarihinde imzalanmıştır. 14.01.2014 tarihinde iş yeri teslimi yapılarak çalışmalara başlanılmıştır. 15,951,884.83 TL ödenek kullanılan iş kapsamında yapılan imalatlar işin süresi içinde tamamlanarak 02.03.2015 tarihinde işin geçici kabulü yapılmıştır.
İş çerçevesinde; Kalenin duvarlarında bulunan çimento derzler açılarak özgün harcı olan horasan ile tekrar yapılmıştır. Yapısı bozulmuş taşlar çürütülerek alınmış, orijinal taşına uygun taş ile tamamlanmıştır. Kuledeki çürüyen ahşap hatıllar temizlenerek yerine yeni hatıllar konulmuştur. Tuğla örgü sistemi ile yapılmış olan kemer ve kubbelerdeki kalkerleşmiş kalın kireç tabakası ve çimento derzler temizlenerek orijinal harcı ile derz yapılmıştır. Çürümüş olan tuğlalar alınarak özgün tuğlasının ölçülerine uygun tuğlalar ile tamamlanmıştır. Üst kısımları yıkılmış olan burçların moloz taş duvar dolguları yapılarak üst kısımları küfeki taşı ile kavisli kaplama yapılıp tamamlanmıştır. Tabya duvarlarında taş temizliği de yapılmıştır.
Ayrıca Kale sınırları içerisinde ilgili müze denetiminde 15 adet araştırma kazısı yapılmış olup tabii zemini araştırmak amacıyla yapılan bu çalışmadan sonra kazılan yerler kurul kararıyla tekrar kapatılmıştır.
Çimenlik Kalesi, Çanakkale Boğazı'nın en dar olduğu yerde Anadolu kıyısında Sarıçay ağzındaki düzlük üzerine inşa edilmiştir. Kale, 1461-1462 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet tarafından boğazın güvenliğini sağlamak amacıyla yapılmıştır. 110x160 metre boyutlarında olan yapı, dikdörtgen planlı olup bir dış sur ve bunun ortasındaki ana kuleden oluşmaktadır. Surların içerisinde, özgün fonksiyonu “baruthane” olan mekan bugün “Piri Reis Galerisi” olarak kullanılmakta olup bunun dışında iki adet de cami bulunmaktadır. Bunlardan Fatih Camii kalenin yapılışı sırasında yapılmıştır. Abdulaziz Camii ise 1861-1876 yılları arasında Sultan Abdulaziz tarafından yaptırılmıştır.
19. yy.da “Kale-i Sultaniye”nin batısında yer alan sur duvarının tamamı, kuzey ve batı surlarının bir bölümü ile batı cephesindeki köşe kuleleri yıktırılarak tabya yapısı inşa edilmiştir. Tabya yapısında toplam 4 adet bonet bulunmaktadır. Moloz taş ve tuğladan inşa edilen bonetlerin kaleye bakan cepheleri kesme taş ile kaplanmıştır.
Çimenlik Kalesi’nin gece görüntüsü
Çimenlik Kalesi’nin yeniden düzenlenen avlusu