ADIYAMAN MÜZESİ MÜDÜRLÜĞÜ
İletişim bilgileri
Adres : Yenipınar Mahallesi, Atatürk Bulvarı, No:226, 02100 Merkez/ADIYAMAN
Tel: (416) 216 29 29
E-posta : adiyamanmuzesi@ktb.gov.tr
Sorumlu olduğu il/ilçe : Adıyaman ve İlçeleri
Bağlı Birimleri : Arkeoloji Müzesi
Arsemeia Antik Kenti
Kâhta Yenikale
Nemrut Ören Yeri
Perre Antik Kenti
Sofraz Anıt Mezarı
ARKEOLOJİ MÜZESİ
Adres : Yenipınar Mahallesi, Atatürk Bulvarı, No:226, Merkez/ADIYAMAN
Müze Ziyaret Saatleri Yaz : 08.00/ 19.00 Kış: 08.00/ 17.00
Adıyaman Müzesi, 1982 yılından itibaren şehir merkezinde, tek katlı bir binada hizmet vermektedir. Müzede arkeolojik, etnografik ve sikke olmak üzere üç koleksiyon mevcuttur. Kommagene Krallığı’nın (M.Ö 163-M.S 72) çok sayıda eseri müzede sergilenmektedir. Müze bu özelliğiyle diğer müzelerden farklılık göstermektedir. Kommagene Krallığı’nın en önemli hükümdarı I. Antiochos’un başı (M.Ö 69-40) 1983 yılında yapılan Samsat kazısında ortaya çıkarılmış olup müzenin arkeoloji bölümünün en önemli eserlerindendir.
Bir diğer ünik eser de 1970 yılında Kâhta İlçesi'ne bağlı Çıralık Köyü, Kilisik Mezrası'nda bulunan kült heykelidir. M.Ö 7500-7000 yılına tarihlenen heykel Şanlıurfa Göbekli Tepe’deki heykellere benzerliği ile dikkat çekmektedir.
Müzede, Paleolitik Dönem'e ait çakmak taşından yapılmış el baltaları, kazıyıcılar ve kesici aletler, Neolitik Dönem'e ait çakmaktaşı ve obsidyenden ok uçları, Kalkolitik Dönem'e ait pişmiş topraktan yapılmış çeşitli kaplar, Tunç Çağı'na ait bronz mızrak uçları ve benzeri eserler, Demir Çağı'na ait hiyeroglif yazıtlar, çeşitli mutfak kapları ve süs eşyaları, Helenistik Dönem'e ait heykel, mozaik, yazıt ve çeşitli kaplar, Roma Dönemi'ne ait heykel, yazıt, mozaik, kandil, koku şişesi, çeşitli kaplar ve süs eşyaları, Doğu Roma Dönemi'ne ait çeşitli kaplar ve süs eşyaları, İslami ve özellikle Selçuklu Dönemi'ne ait sırlı kaplar, cam eserler ve süs eşyaları, Osmanlı Dönemi'ne ait çeşitli eserler ile çok sayıda altın, gümüş ve bronz sikke örnekleri sergilenmektedir.
Etnografik eser salonunda ise yöresel halı, kilim ve cicim gibi el dokumaları, kadın ve erkek giysileri, gümüş takılar ile bakır mutfak eşyaları teşhir edilmektedir.
ARSEMEİA ANTİK KENTİ
Adres : Kocahisar Köyü / Kâhta /ADIYAMAN
Ziyaret Saatleri Yaz : 08.00/ 19.00 Kış: 08.00/ 17.00)
Arsemeia Ören Yeri (Nymphaios Arsemeia'sı): Kral I. Antiochos kitabelerinde söz edildiğine göre; Arsemeia M.Ö. 2. yüzyılın başlarında Kommagenelerin atası Arsemes tarafından Kâhta Çayı'nın doğusunda Eski Kâhta Kalesi'nin karşısında kurulmuş krallığın yazlık başkenti ve idare merkezidir. Kendi çağına ait Anadolu’nun en uzun Grekçe yazıtı Arsemeia'da yer almaktadır.
Tören Yolunda Dizilen Tanrı ve Kral Kabartmaları: Tepede yer alan yazlık saray ve Mithridates Kallinikos'un mezarına çıkan tören yolu üzerinde tanrı ve kral kabartmaları yer almaktadır. Bu kabartmalarda tanrı ve krallar tokalaşır durumda işlenmiştir. Bunlar; Antiochos I, Herakles, Mithridates Kallinikos ve Pers kültürüne ait sahneleridir.
Tarihe Işık Tutan Bir Kült Yazıt (Kendi çağına ait Anadolu’nun en uzun Grekçe yazıtı): Yazıtın içeriğinde; kentin kuruluşundan, Kommagene Krallığı'nın kanunlarından, krallık soyundan, bölgede var olan mimari yapılardan ve kabartmalardan, dinsel yapılardan ve ayin sırasında yapılması gerekenlerden bahsedilmektedir.
KAHTA YENİ KALE (KOCAHİSAR KALESİ)
Adres : Eski Kâhta Kocahisar Köyü /Kâhta/ADIYAMAN (Kâhta İlçe Merkezine yaklaşık 28 km. mesafededir.)
Ziyaret Saatleri : Yaz: 08.00/ 19.00 Kış:08.00/ 17.00
İlk yapılış tarihi Hititlere kadar giden kalenin bugünkü şekli Memlükler Dönemi'nden kalma olup, Osmanlılar Dönemi'nde de kullanılmıştır. Kalenin Urartu, Part, Kommagene, Roma, Sasani ve Arapların eline geçtiği bilinmektedir.
Kalenin kapı girişi üzerinde, mescitte, doğu burcunda ve sarayın giriş kapısında olmak üzere çok sayıda kitabeler mevcuttur. Kale giriş kapısı üzerinde yer alan yazıtta Memluk Sultanı Kalavun’un, mescitte bulunan yazıtta Melik Eşref Selahaddin Halil'in, sarayın giriş kapısındaki kitabede ise Melik Nasır’ın adları geçmektedir.
Kale içinde mescit, hapishane ve zindan, posta güvercinlerinin yetiştirildiği kule, sarnıçlar, hamam ve Kâhta Çayı'na (Nymphaios) inen gizli bir suyolu bulunmaktadır. İç saray ve dış saray şeklinde iki bölümden oluşmaktadır.
NEMRUT DAĞI TÜMÜLÜSÜ
Adres : Nemrut Dağı Yolu, Karadut Köyü, Kahta/ADIYAMAN
Ziyaret Saatleri : Yaz: Gün Doğumu - Gün Batımı-Kış: Gün Doğumu Gün- Batımı
Kommagene Krallığı’nın ( M.Ö. 163-M.S. 72 ) Kral I. Antiochos (M.Ö. 69-40) devrinde inşa edilmiştir. M.Ö. 1. yüzyılda Nemrut Dağı olarak adlandırılan 2150 metre yüksekliğindeki dağın zirvesine inşa edilen ve yapıldığında 55 metre yükseklikte olan tümülüs, bugün 50 metre yüksekliğinde ve 150 metre çapındadır. Kommagene Kralı I. Antiochos'un tanrıların heykellerini diktirdiği bu tümülüsün doğu ve batı terası gün doğumu ve gün batımının tüm ihtişamıyla izlenebildiği mükemmel bir noktadır.
Nemrut Dağı Tümülüsü 1881 yılında Karl Sester tarafından keşfedilmiştir. Tümülüs, 1987 yılında Dünya Mirası Komitesi'nin I, III ve IV No.lu kriterlerini sağlayarak, tüm dünyada bir saygınlık unsuru olarak kabul edilen UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 448 sayılı referans numarası ile kabul edilmiştir.
Doğu Terası: I. Antiochos tarafından yaptırılan üç terasın en görkemli ve bütünlüğünü korumuş olandır. I. Antiochos kendisi yanında ülkenin Ana Tanrıçası Kommagene, ortada Baş Tanrı Zeus-Orosmasdes, onun yanında Apollon-Mithras en sağda Herakles-Artagnes heykelleri, her iki yanında ise krallığın sembolleri olan koruyucu kartal ve aslan heykelleri simetrik olarak bulunmaktadır. Ayrıca ateş sunağı yer almaktadır.
Batı Terası: Doğu terasındaki heykellerin aynısı burada da yapılmıştır. Ayrıca Pers atalarına ait dört adet kabartma da vardır.
Kuzey Terası: Doğu ve batı terasları arasında hazırlanmıştır. Tören yolu olarak yapıldığı düşünülmektedir.
Nemrut dağı Ören Yeri sahip olduğu yükseklik ve coğrafi şartların sağladığı koşullar sayesinde güneşin doğuşu ve batışının dünyada en iyi izlendiği yerlerden biridir.
PERRE ANTİK KENTİ
Adres : Örenli Mahallesi, Merkez / ADIYAMAN
Ziyaret Saatleri : Yaz: 08.00/ 19.00 Kış:08.00/ 17.00
Antik kaynaklarda Me'arath Gazze Pörön, Mezopotamya'da ise Pirin ve Perin olarak bilinen Perre Antik Kenti, Kommagene Krallığı’nın (M.Ö. 163- M.S. 72) beş büyük kentinden biridir. Kentin Malatya (Melitene) ve Samsat’ı (Samosata) birbirine bağlayan yol güzergâhında olması kentin jeopolitik önemini arttırmıştır. Bugün bile halkın kullandığı çeşmeden akan suyun güzelliği ve lezzetinden dolayı ordular, kervanlar ve askerlerin mola verdiği Perre Kenti, Roma Dönemi'nde Antik Toros yolları için önemini sürdürmüştür.
Perre Antik Kenti, bölgenin en büyük nekropol alanına sahiptir. Bu alanda ayrıca sarnıç, şarap işlikleri ve Doğu Roma Dönemi duvar yapıları olması alanın sosyal amaçlı kullanıldığını da göstermektedir.
Doğu Roma Dönemi'nde Pers’i (İran) antik batıya bağlamış ve bu dönemde hierapolis (kutsal şehir) olarak adlandırmıştır. M.S. 325 yılında Nicae’de (İznik) toplanan incil konsüline Persidas Eyaleti'nin bir şehri olarak katılmasıyla dinsel açıdan da önemli bir kent olduğunu göstermiştir.
2001-2009 yılarında Adıyaman Müzesi Başkanlığında kazı ve temizlik çalışması ile nekropol alanı ve M.Ö. 5. yüzyıla tarihlenen mozaikli alan gün yüzüne çıkarılmıştır. Kentin asıl yerleşim alanı bugünkü halkın yaşadığı Örenli Mahallesi olarak geçen alandır.
SOFRAZ TÜMÜLÜSÜ
Adres : Üçgöz Köyü, Besni/ADIYAMAN
Ziyaret Saatleri : Yaz: 08.00/ 19.00 - Kış:08.00/ 17.00
Sofraz Anıt Mezarı M.S. 2. yüzyılda Romalılar tarafından yaptırılmıştır.
SOFRAZ BÜYÜK TÜMÜLÜSÜ
Bu tümülüs, Besni İlçesi'nin Sofraz (Üçgöz) Köyü'nün güneydoğusunda yer almaktadır. Mezar mekânının üst kısmı toprak dolgulu bir tepedir. Toprağa gömülü olarak inşa edilmiş bu tümülüsün girişinde bir merdiven veya rampa mevcut olmayıp, daha sonra yapılmış bir ahşap merdivenle mezara inilmektedir. Tahmini yüksekliği 15 metre olan tümülüsün mezar yapısı dromos, geçiş koridoru ve mezar odası olmak üzere 3 mekândan oluşmaktadır.
SOFRAZ KÜÇÜK TÜMÜLÜSÜ
Adıyaman İli Besni İlçesi Sofraz (Üçgöz) Köyü'nde yer alan bu tümülüsün üst kısmı toprak dolgudan oluşan bir tepedir. Yaklaşık yüksekliği 4 metre olan tümülüse güneyden, kayaya oyulmuş basamaklardan oluşan bir dromostan girilmektedir. Bu mekanda her yanda 3’er adet olmak üzere, toplam 6 adet mezar nişi mevcuttur. Bu mekandan kemerli bir geçitle geçilen mezarın ön odası, yaklaşık 4x5 metre boyutlarındadır. Bu mezar odası, kayaya oyulmuş, üzeri tonozlu bir mekândır.