İsviçre’den İadesi Sağlanan Eserler (7 Adet) (2025)

Kültür varlığı kaçakçılığının önlenmesine yönelik Türkiye ile İsviçre arasında 2022 yılında imzalanan anlaşma doğrultusunda kurulan yakın iş birliği ağı, iki ülke arasında günlük bilgi paylaşımına dayanan etkili bir çalışma sisteminin temelini oluşturmuştur. Bu kapsamda, İsviçre Federal Kültür Ofisi (FOC) tarafından St. Gallen Kantonunda yürütülen cezai bir soruşturma kapsamında bir grup tarihi esere el konulmuştur. İsviçreli yetkililer, ülkelerinde tespit edilen ve Anadolu kökenli olabileceği değerlendirilen kültür varlıklarına ilişkin bilgileri Kültür ve Turizm Bakanlığımızla paylaşmışlardır.

Bakanlığımıza bağlı uzmanların yaptıkları incelemeler sonucunda eserlere ilişkin ilgili bulgular ivedilikle rapor haline getirilmiş ve İsviçre makamlarıyla paylaşılmıştır. Ülkemizce sağlanan hızlı ve etkili bilgi akışı ve İsviçre makamlarının işbirlikçi yaklaşımı sayesinde, Anadolu kökenli olduğu anlaşılan 7 eserin Türkiye’ye iadesi kısa sürede sağlanmıştır.

Eser grubu içerisinde Tunç çağına tarihlenen, yüz ve kemer bölümleri yaldızlı kadın ve erkek adak heykelcikleri yer almaktadır. Bu figürinlerin, tanrılara sunulan ve bulundukları mekânı koruduğuna inanılan kült objeleri olduğu anlaşılmaktadır. Bu heykelciklerin biçimsel ve teknik özellikleri, Uluburun Batığında ele geçen benzer figürinlerle yüksek oranda örtüşmektedir. Bu benzerlik, söz konusu eserlerin Anadolu kökenli olduğuna işaret eden önemli arkeolojik bulgulardan biridir. Ayrıca, granülasyon tekniğiyle üretilmiş altın bir küpe, antik dönemde Anadolu’da gelişmiş kuyumculuk geleneğinin özgün ve dikkat çekici bir örneğini teşkil etmektedir. Cam üfleme tekniğiyle yapılmış koku şişesi ise kalıba döküm ve üfleme yöntemleriyle üretilmiş, özellikle Roma Dönemi’nde hem günlük yaşamda hem de mezarlara bırakılan ölü hediyesi olarak yaygın şekilde kullanılmış eserler arasında yer almaktadır. Kozmetik ürünlerin taşınmasında kullanıldığı anlaşılan minyatür amphora formundaki cam şişe, dönemin cam işçiliğini yansıtan önemli bir diğer örnektir. Bunun yanı sıra, Erken Orta Çağ’a tarihlenen, yeşil-sarı tonlarında camdan üretilmiş ve çok kollu kandile (polykandelon) ait yağ kapları da eser grubunda yer almaktadır.

Söz konusu eserler, 2 Haziran 2025 tarihinde Bern Büyükelçiliğimizde düzenlenen resmi bir törenle teslim alınmıştır. Eserler, 6 Ekim 2025 tarihi itibariyle Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesinde ziyarete açılmıştır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak, Dışişleri, İçişleri, Adalet ve Ticaret Bakanlıklarımızla güçlü bir eşgüdüm içinde çalışmakta; ulusal düzeyde olduğu kadar uluslararası platformlarda da yasa dışı kültür varlığı ticaretinin önlenmesine yönelik iş birlikçi yaklaşımımızı kararlılıkla sürdürmekteyiz.