KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

165. Amerika Birleşik Devletlerin’den İadesi Sağlanan Burdur İli, Boubon Antik Kenti Kökenli Bronz Marcus Aurelius Heykeli (1 Adet) (2025)

Bakanlığımız ile Amerika Birleşik Devletleri Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) ile sürdürülen iş birliği kapsamında Boubon Antik Kenti kökenli bronz Marcus Aurelius heykelinin yurdumuza iadesi sağlanmıştır. 
Amerika Birleşik Devletleri'nin Ohio Eyaleti’ndeki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonunda bulunan Bronz Marcus Aurelius heykeli, 1960'lı yıllarda Burdur ili, Gölhisar ilçesindeki Boubon Antik Kenti'nde yapılan kaçak kazılarla elde edilerek yine yasa dışı yollarla yurtdışına çıkarılmıştır. 
Türkiye’nin 65 yılı aşkın süredir izini sürdüğü eserlerden biri olan bu heykel, Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan diğer eserlerle birlikte ilk kez Prof. Dr. Jale İnan’ın öncülüğünde yürütülen araştırmalarla gündeme getirilmiştir.
Boubon Antik Kenti'nde yer alan ve onurlandırılmış Roma imparatorlarının heykellerinin bulunduğu bir kült yapısı olan Sebasteion’da bulunan heykellerden biri olan Bronz Marcus Aurelius heykeli, alandaki diğer heykellerinden farklı olarak bir filozof kimliğiyle khiton ve himation giymiş olarak tasvir edilmiştir. Söz konusu heykel M.S. 2. – 3. yüzyıllara tarihlendirilmektedir.
Bronz Marcus Aurelius heykelinin iadesi çalışmaları kapsamında, ilk olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivinde bulunan bilgi ve belgeler ile bilimsel yayınlar derlenmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda heykelin ayaklarının Boubon Sebasteion'daki kaide üzerindeki oyuklara oturduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerince (Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı ve Burdur Müzesi Müdürlüğü) 1960'lı yıllarda İbecik Köyü'nde kaçakçılık olaylarına tanıklık eden kişilerle görüşülmüştür. 
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Amerika Birleşik Devletleri New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) arasındaki iş birliği kapsamında, Bronz Marcus Aurelius heykeline ilişkin elde edilen kanıtlar Manhattan Bölge Savcılığına iletilmiş ve savcılık tarafından Cleveland Sanat Müzesinde bulunan heykele 2023 yılında el konulmuştur.
Aynı yıl Cleveland Sanat Müzesi, heykelin kökeninin Boubon Antik Kenti olduğunun kesin olmadığını iddia ederek Manhattan Bölge Savcılığının el koyma kararına karşı dava açmıştır. Dava sürecinde Cleveland Sanat Müzesince bronz Marcus Aurelius heykelinin Boubon Antik Kenti kökenine ilişkin bağımsız bilirkişilerce çalışmalar gerçekleştirilmesi talep edilmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarının nezaretinde heykelin silikon ayak kalıbı alınmış ve kalıbın Boubon Sebasteionu’nun kaidelerinde yer alan oyuklara tam olarak uyduğu tespit edilmiştir.
Buna ek olarak, Cleveland Sanat Müzesinin talebiyle, Boubon Sebasteionu’ndaki kaideler üzerinde kurşun izotop ve toprak analizi yapılması talep edilmiştir.
Süreçte bağımsız bilirkişi olarak belirlenen Prof. Dr. Ernst Pernicka tarafından Boubon Sebasteionunun ilgili kaidesinden taş örnekleri, halihazırda Burdur Müze’sinde bulunan Sebasteion kökenli Valerianus heykelinden ve Boubon Antik Kentinin belirli yerlerinden toprak örnekleri alınmıştır. Cleveland Sanat Müzesinde de Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarının nezaretinde Marcus Aurelius heykelinden toprak örneği alınması çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi laboratuvarlarında Prof. Ernst Pernicka tarafından gerçekleştirilen analizler, heykelin bir zamanlar Sebasteion’da bulunduğunu kesin olarak doğrulamıştır. Bu gelişmeler üzerine Cleveland Sanat Müzesi, Savcılığa karşı açtığı davadan çekilmiş ve 10 Şubat 2025 tarihinde heykelinin ülkemize iadesine karar verilmiştir.
14 Nisan 2025 tarihinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerinin katılımıyla Cleveland Sanat Müzesi'nde gerçekleştirilen törenle resmen Türkiye’ye iadesi sağlanan heykel, kurumlar arası kültürel iş birliğini ön plana çıkaran özel bir geçici sergi kapsamında üç ay boyunca müzede ziyaretçilere sunulmuş ve serginin ardından Türkiye’ye getirilmiştir.