Siirt İli’nin Aydınlar (Tillo) İlçesi sınırları içerisinde yer alan İsmail Fakirullah Hazretleri Türbesi; ışık hadisesi, türbeye ait kule ve duvar kalıntısı ile beraber tasavvufi inanışı yansıtması açısından önemli bir örnektir.

 

Türbe, İsmail Fakirullah Hazretlerinin vefatından sonra öğrencisi İbrahim Hakkı Hazretleri tarafından 18. Yüzyılda yaptırılmıştır.  İbrahim Hakkı Hazretleri, hocası İsmail Fakirullah Hazretlerinin vefatı üzerine “Hocamın başucuna doğmayan güneşi neyleyim?” diyerek astronomi ve mimari açıdan büyük bir bilim harikasına imza atmıştır.

 

Hocasının defnedildiği türbenin yanı sıra 8 köşeli ve 10 mt. yüksekliğinde bir kule yapan İbrahim Hakkı Hazretleri, türbenin doğusuna harçsız taşlarla bir duvar inşa etmiştir. Gece ve gündüzün eşit olduğu ekinoks günlerinde (21 Mart ve 23 Eylül) kalenin arkasındaki vadiden yükselen güneş bu duvara çarpmaktadır. Işık sadece duvarda bulunan pencereden geçmektedir. İlerde bulunan tepeden kırılan ışık türbenin penceresinden içeri girerek, İsmail Fakirullah Hazretleri’nin mezarının başını aydınlatmaktadır.

 

UNESCO Dünya Miras Merkezi tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, İsmail Fakirullah Hazretleri Türbesi ve bileşenlerinin UNESCO Dünya Miras Geçici Listemize kaydedilmesi uygun görülmüştür.