İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Vehbi Koç Vakfı ve Koç Üniversitesi’nin katkıları ile hazırlanan Saklı Limandan Hikayeler : Yenikapı’nın Batıkları sergisini 24.06.2013 tarihinde ziyarete açtı. Sergi, Yenikapı’dan çıkan buluntular ve bilimsel araştırmalar ışığında, hem kentin ilk sakinlerinden bugüne uzanan kültür katmanlarından bir kesit sunuyor hem de kargoları ile bulunan dört batık üzerinden Doğu Roma’nın ticaret, denizcilik, gemi inşa teknolojisi ve günlük hayatına dair çok boyutlu bir bakış sağlıyor.
Ziyaretçi deneyimi ve etkileşiminin ön planda tutulduğu serginin tasarımı PATTU Mimarlığa aittir. Sergiye özel üretilmiş canlandırmalar, etkileşimli vitrinler ve videolar ziyaretçileri İstanbul’un geçmişine eğlenceli bir yolculuğa davet ediyor.
2004 yılında İstanbul Arkeoloji Müzeleri, kentin en önemli ulaşım projelerinden biri olan Marmaray –Metro projeleri kapsamında Yenikapı’da büyük bir kurtarma kazısına başladı. İstanbul’un tarihinde ilk kez antik limanlarından birinde arkeolojik kazılar yapıldı. Kazılar başladığında kentin içine doğru uzanan Lykos (Bayrampaşa) Deresi’nin ağzına kurulmuş bu antik limanın neler sunacağı bilinmemekteydi. Toplam 58.000 m2’nin üzerindeki kazı alanında ilk olarak Osmanlı izlerine, ardından günümüz deniz seviyesinin sadece 1 metre altında antik dünyanın bilinen en büyük limanlarından birine, Theodosius Limanı’na ulaşıldı.
2005 yılında ise beklenmedik bir buluntuya, bir gemi batığına rastlandı. Araştırma alanı genişletilirken bugüne kadar 5. ve 11. yüzyıllar arasına tarihlenen toplam 37 gemi gün ışığına çıkarılmıştır. Buluntular arasında çok iyi korunmuş büyük ve küçük ticari gemiler ile ilk kez rastlanan Orta ve Geç Doğu Roma dönemine ait kürekli kadırgalar yer almaktadır. Yenikapı batıkları günümüzde toplu olarak ele geçmiş en büyük tekne koleksiyonunu oluşturmaktadır.
Deniz seviyesinin 6,3 m. altında ise başka bir sürpriz buluntuya rastlanılmıştır: İstanbul’un en eski yerleşik topluluğu. Günümüzden 8000 yıl öncesine tarihlenen bu Neolitik yerleşim, İstanbul’un tarih yazımını değiştirecek niteliktedir.
Kesintisiz devam eden kazılar onuncu yılına girerken artık bu kente dair birçok yeni bilgiye sahibiz. Saklı Limandan Hikayeler: Yenikapı’nın Batıkları” sergisi halen gün ışığına çıkartılmakta olan arkeolojik buluntuların ziyaretçilerle buluşmasını sağlamak ve İstanbul’un tarihini daha iyi anlatabilmeyi amaçlamaktadır.